Firma posiada stałych kontrahentów z krajów Unii Europejskiej, od których regularnie dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT). Przed realizacją dostawy, firma często wpłaca zaliczki w wysokości 20–30% wartości zamówienia. Po otrzymaniu towaru, kontrahent wystawia fakturę końcową na pozostałą część ceny. Pojawia się pytanie: czy wpłacona zaliczka powoduje powstanie obowiązku podatkowego z tytułu WNT? Kiedy należy rozliczyć VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia?
Rada w przypadku WNT
Od 1 stycznia 2013 roku obowiązuje zasada, według której VAT z tytułu zaliczek na poczet WNT nie jest rozliczany przed dokonaniem dostawy, nawet w przypadku wystawienia faktury zaliczkowej przez zagranicznego dostawcę. Obowiązek rozliczenia VAT pojawia się dopiero po faktycznej dostawie towaru. VAT należy rozliczyć w dacie wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta, jednak nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dostawa została zrealizowana.
Uzasadnienie
Zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT), moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu VAT jest związany bezpośrednio z dostawą towaru, a nie z zapłatą zaliczki. Wątpliwości mogą pojawić się w sytuacji, gdy zagraniczny dostawca wystawi fakturę zaliczkową przed realizacją dostawy. Czy fakt ten powoduje obowiązek rozliczenia podatku VAT?
Od 1 stycznia 2013 roku obowiązują przepisy, które wyjaśniają ten problem. W myśl art. 20 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług (VAT), obowiązek podatkowy w przypadku WNT powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej (zagranicznego kontrahenta), ale nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru. Oznacza to, że samo wystawienie faktury zaliczkowej przez dostawcę nie generuje obowiązku podatkowego. Dopiero dostawa towaru wywołuje konieczność rozliczenia VAT.
Od 1 stycznia 2013 roku przestał obowiązywać art. 20 ust. 7 ustawy o VAT, który wcześniej wskazywał, że obowiązek podatkowy powstaje również w przypadku wystawienia faktury zaliczkowej. Obecnie zaliczki wpłacane na poczet WNT, nawet potwierdzone fakturą, nie są objęte obowiązkiem rozliczenia VAT przed dokonaniem dostawy. Obowiązek ten powstaje dopiero po dostawie, a VAT należy rozliczyć od całości transakcji.
Praktyczne zastosowanie przepisów w 2024 roku
W praktyce, w 2024 roku obowiązują te same zasady, które zostały wprowadzone w 2013 roku. Obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury przez zagranicznego dostawcę, ale najpóźniej 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy. Oznacza to, że firma, która wpłaci zaliczkę na poczet WNT, nie musi od razu rozliczać VAT. Dopiero w momencie dostawy należy rozliczyć podatek, na podstawie faktury końcowej wystawionej przez kontrahenta.
Przykładowo, jeśli firma wpłaciła zaliczkę w styczniu, a dostawa towaru miała miejsce w lutym, obowiązek podatkowy powstanie w lutym, w dacie wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta. Jeśli faktura nie zostanie wystawiona w terminie, obowiązek rozliczenia VAT powstanie najpóźniej 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy.
Przykład WNT
15 stycznia 2024 roku polska firma wpłaciła zaliczkę na poczet WNT w wysokości 30% wartości zamówienia. 21 stycznia niemiecki dostawca wystawił fakturę zaliczkową. Dostawa towaru nastąpiła 4 lutego, a tego samego dnia niemiecka firma wystawiła fakturę końcową. Obowiązek podatkowy z tytułu całej transakcji powstał 4 lutego, czyli w dniu dostawy i wystawienia faktury końcowej.
Dodatkowe informacje
Od 1 stycznia 2013 roku WNT nie musi być dokumentowane fakturą wewnętrzną, co uprościło proces rozliczeniowy. W 2024 roku firmy nadal nie muszą wystawiać faktur wewnętrznych, a całość transakcji dokumentuje faktura od zagranicznego kontrahenta.
Podstawa prawna
- Art. 20 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2023 r., poz. 1850 z późn. zm.).
W 2024 roku zaliczki wpłacane na poczet wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nie powodują obowiązku rozliczenia VAT, nawet jeśli zagraniczny dostawca wystawi fakturę zaliczkową. VAT należy rozliczyć dopiero po dokonaniu dostawy towaru, na podstawie faktury końcowej, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy.